Tre stader eg brukar KI i jobbdagen min

Er det kunstig intelligens, «kunstig» intelligens, kunstig «intelligens, eller «kunstig» «intelligens»?

Det er likevel spennande greier.

Douglas Adams skreiv dette i «Salmon of Doubt»:

Eg håper at min nysgjerrige ryggrad hadde leika med dette uavhengig av kor gamal eg var - men eg fylte 35 i år, og føler meg slik sett heldig.

Eg vil ellers seie at eg sjølvsagt aldri slepper gjennom KI-bearbeida tekst, lyd eller bilete utan menneskeleg gjennomsyn. Eg brukar det ikkje til å lage ferdig output for offentleg bruk.

Dette er stadene eg har funne rom for bruk av KI-verktøy i jobbkvardagen min som kommunikasjonsrådgjevar på eit universitet.

Eg nyttar Schibsted-verktøyet Jojo (kun for Mac) til å transkribere lyd- og videofiler av intervju og eventuelle lydnotat eg har gjort meg. Jojo prosesserar alt lokalt, så personvernet er ivareteke.

Min eine irritasjon med verktøyet, som nynorskbrukar, er at Jojo ikkje har ein nynorsk outputfunksjon enno (ja, eg har sendt dei ein e-post for å spørje om det!). Det fungerar likevel særs godt for bokmål eller engelsk. Difor brukar eg meg sjølv til å omsetje frå bokmål til nynorsk.

Verktøyet er ellers best om stemmene er jamne i lydnivå, og sjølvsagt om dei er klare og tydelege.

Her er også UiO på veg med sin eigen variant for UH-institusjonar, og Nasjonalbiblioteket jobbar også med ein versjon (som fåt moglegheit for nynorskoutput!).

Jojo er likevel det verktøyet eg har brukt som er enklast å bruke, enn så lenge eg sjølv har ei maskin med krafta til å tute gjennom filene.

Eg har nytta Bing Chat Enterprise (snart: Microsoft Copilot) til å samanfatte større prosjektdokument til ei side med kulepunkt. Det er ikkje perfekt, men mi erfaring er at så lenge ein ber ChatGPT og liknande om kun å bruke den supplerte teksten som input, så er den ganske god til å forkorte og samanfatte innhald. Spesielt på engelsk, men også habil til våre norske språk.

Eit eksempel på eit prompt eg har brukt, påfulgt av copypasta tekst eller dokument.

Slik kan eg snøggare få overblikk over eit saksområde, eit fagfelt, eller eit prosjekt, og ha eit grunnlag for å finne ut kva eg ikkje veit, og kva eg bør stille spørsmål om.

Tilgangen eg har på Bing Chat Enterprise er godkjend av personvernombodet på jobben for generell bruk, men ikkje til sensitive persondata.

Det bør ikkje brukast i staden for å lese lange dokumenter, så god er ikkje den kunstige intelligensen enno, men det er eit fint supplement. Hadde eg vore student no, hadde nok dette vore ein del av flyten min når eg las til eksamen.

Google Translate er jo den enkle varianten her, som omtrent er så vanleg – på godt og vondt – at folk nesten ikkje ser på det som eit maskinlæringsverktøy lengre.

Både Copilot og dei fleste andre ChatGPT-systema taklar også omsetjing særs godt, men ha i mente at slike verktøy brukar omtrent 1000 gongar meir energi (eg har ikkje nøyaktig tal her, det er eit sitat frå ein informatikkprofessor på UiB) enn det mindre og meir spesialiserte omsetjingsverktøy som Google Translate brukar på omsetjing.

ChatGPT er ikkje 1000 gongar betre enn Google Translate enno, så det kan vere fint å ha i bakhovudet når ein velgjer seg omsetjingsverktøy.

Google Translate er også blitt overraskande god på å lese nynorsk dei siste åra. Enn så lenge kan det ikkje omsetje til nynorsk – slik dei ulike GPT-verktøya har lært seg.

Det er likevel ikkje betre enn trente omsetjarar, menneske som kan båe språka godt. Men det er godt nok, med små menneskelege justeringar, for ein del av dei små omsetjingane eg som kommunikasjonsrådgjevar må gjere i kvardagen.

Eg har eksperimentert litt med både Stable Diffusion og Bing sin Image Creator, Photoshop sin Generative Fill og Dall-E som generatorar for illustrasjonsbileter i artiklar.

Sjølv om eg etter kvart har fått litt innblikk i kva dei ulike modellane er gode på, og i kva «prompt engineering» som fungerar her og der, så er erfaringa sålangt at eg stort sett brukar meir tid på å lage «det perfekte biletet» enn om eg heller leiter fram eit bilete blant det forskarane har teke eller laga sjølv, i ein av dei mange biletedatabasane vi allereie har tilgang på, eller i internettets store Creative Commons-bibliotek.

Sjølv om eg nyleg har starta i ein jobb der fleire av forskarane nettopp undersøker bruk og resultat av generativ KI, er det nok i dei fleste tilfeller desse tre siste som vil vere å foretrekke framfor noko som i utgangspunktet berre vil ha vag relevans for artikkelen.

Dei stadene eg faktisk har brukt dette med hell er til mitt heimlege penn-og-papir-rollespel – der ulike fantasifigurar og -stader har fått forslag til ham gjennom sindig bruk av generativ KI.

Det er rart med det: Når det ikkje er nokon som betalar meg for tida mi, har eg gjerne litt betre tid.

På universitetet jobbar eg hovudsakleg med å stille forskarar dumme spørsmål. KI kan nok vere ei slags hjelp der også.

På Bjerknessenteret for klimaforsking der eg har jobba dei siste fem åra blir maskinlæring av ulikt slag brukt i vekting i klimavarsling, for å gi betre førebuingstid på flaumvarsel, til å eksperimentere med forbetringar av dei ulike klimamodellane våre, og så vidare.

For tida er eg nystarta i ein jobb som også utforskar kunstig intelligens, dog frå ei litt anna side. Senter for digitale fortellinger, eit nytt SFF ved UiB, skal blant anna forske på kunstig intelligens frå humanistiske vinklar.

Eg gler meg til å finne ut kva ein kan fortelje med det!

Sparar eg tid? Er eg ein meir produktiv og effektiv maur? (Er dei to foregåande spørsmåla eigentleg det eg vil ha svar på?)

Nja.

Kva gjeld tekst er det ikkje tvil om at ein kan spare litt tid på enkelte oppgåver – spesielt transkribering er tidkrevjande arbeid. Når det er sagt er det enno ikkje slik at outputet er perfekt – det må lesast gjennom, og aller helst med lyden for å sjekke om det er rett.

Sånn avslutningsvis, heilt perfekte er ikkje vi menneska heller.

Eg hugsar godt den gongen eg fekk oppringing frå ein deltakar i eit TV-program eg arbeidde med – ho lo godt – fordi eg hadde skrive «den finske regjeringen» i staden for «den finske kjerringen» i ei setning om kven som eigentleg bestemte i landet.

Sørlandsdialekt kombinert med finsk aksent hadde lurt meg. Eg hadde nok gjort meg dårleg som robot.